Prolog

Niniejsza strona internetowa prezentuje poglądy oraz zwyczaje braci polskich, chrystian, mających w XVI i XVII wieku swoje zbory w Polsce, na Litwie i na Ukrainie oraz tych, którzy, pozostając z nimi  we wspólnocie chrystiańskiej wiary, podejmują próby restytucji Zboru Braci Polskich. Łączy nas wspólna duchowa gleba, z której wyrasta mesjaniczna wiara - przekonanie o nieprzemijalności bożego prawa, które uwiarygadnia osobę Jezusa jako Mesjasza Domu Izraela oraz poszukiwanie Królestwa Bożego i Jego sprawiedliwości. Przypominamy idee, które przed stuleciami zajmowały umysły naszych wybitnych poprzedników, a które są ciągle żywe w pamięci polskiego społeczeństwa. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób idee dawnych braci polskich pomagają określić, czym powinien być współczesny Zbór Boży oraz jakie są jego związki z chrystianizmem żydowskich nocreuszy z I wieku. Do współpracy przy redagowaniu tej strony zapraszamy wszystkich, którzy czują się związani wspólną ariańską tradycją i chcieliby wypowiedzieć się na tym forum na tematy związane z ruchem braci polskich lub, szerzej, z chrystianizmem.

"Samotność" Marc Chagall

Komu i do czego potrzebna dzisiaj jest jeszcze Tora?

Czy Tora i Ewangelia to pojęcia równoważne?

W dawnych braciach polskich cenimy przede wszystkim twórcze poszukiwania, którymi bracia potrafili odpowiednio pokierować, a które, pomimo niewielkiej liczebności Zboru, tak wiele wniosły do życia religijnego i społecznego Rzeczypospolitej. Cenimy ich odwagę w stawianiu pytań, niestrudzone poszukiwanie odpowiedzi, utrzymane w duchu miłości dążenie do poznania prawdy bożej. Cenimy tolerancję, z jaką znosili się wzajemnie w swojej różnorodności (chociaż i im zdarzało się wykluczać braci za poglądy). Cenimy otwartość, z jaką odnosili się do przedstawicieli innych wyznań, nie pozostając bezkrytycznymi wobec głoszonych niebiblijnych poglądów. Podziwiamy ich wreszcie za kulturę, którą zdołali wytworzyć w szczególnie trudnych czasach Kontrreformacji. Jesteśmy wdzięczni za bogaty zbiór piśmiennictwa wydany jako "Bibliotheca Fratrum Polonorum".

Dla ariańskiej tożsamości decydujące jest przekonanie, że Ojcem, Świętym Izraelskim, jest wyłącznie Bóg starożytnego Izraela, IEUE oraz odrzucenie poglądu, jakoby Logos (chrześcijański przedwieczny Chrystus) uczestniczył w stwarzaniu wszechświata jako Stwórca. Monoteizm braci polskich potwierdzają dokumenty synodów rozłamowych z XVI wieku. Już wtedy bracia doszli do wniosku, że chrystianizm był nieomal identyczny z judaizmem, a punkty styczne tych nurtów znajdowały się przede wszystkim na płaszczyźnie poglądów kreacjonistycznych i mesjanistycznych. Oznacza to, że braćmi polskimi nie są ani trójbożanie, ani dwujbożanie. Tym samym nie uznajemy wrocławskiej Jednoty Braci Polskich "Chrześcijanie" za część chrystiańskiego ruchu braci polskich - zgromadzenia ludzi, którzy w posiadanie nazwy i statutu weszli przypadkowo. Kontynuację ariańskiej tradycji rozumiemy bowiem jako kontynuację stylu działania, godnego spadkobierców wielkich idei braci polskich. Opowiadamy się wyłącznie za kolegialnym modelem organizacji i zarządzania Zborem. Tylko w ten demokratyczny sposób jesteśmy w stanie zapewnić swobodę dialogu i wybór Drogi, praktyk religijnych oraz duchowy rozwój. Pragniemy, aby współczesne zbory braci polskich gromadziły ludzi mądrych, twórczych i duchowych, wolnych od fundamentalizmu biblijnego i fanatyzmu religijnego, zróżnicowanych bogactwem i złożonością poglądów, ale tolerujących się i wzajemnie sobie potrzebnych (przykład - patrz Jednota Kwiatów Polskich) (Pisma chrystianskie, Ewangelia wedlug Mateusza 6, 24-34), (zobacz Credo).

Zniszczenie Akademii Rakowskiej w XVII wieku oraz wygnanie braci polskich poprzedziły załamanie potęgi Rzeczpospolitej. Być może nie doszłoby do tego, gdyby Polacy kierowali się w swym myśleniu pojęciem dobra wspólnego i przestrzegali rozdziału Państwa od Kościoła. Stojąc pod historycznym murem, okalającym niegdyś chrystiański Zbór w Rakowie, widzimy niezwykłe podobieństwo losów Narodu Żydowskiego oraz Braci Polskich. Wiekuisty dozwolił na zniszczenie obu Świątyń, dając znak, że bardziej zależy Mu na odnowie moralnej i Jednocie duchowej. Dozwolił, aby świątynna hierarchia, żądna przywilejów i władzy nad umysłami, skazała na śmierć Jego Syna, Mesjasza, Jezusa, winę umiejętnie zrzucając na Naród Żydowski. Bracia polscy zaznali goryczy odrzucenia, wygnania i cierpienia z dokładnie takich samych powodów. Dziś rozumiemy sens ich ofiary lepiej niż kiedykolwiek. Ich cierpienie zamieniło się w twórczą siłę, która w świecie wstrząsanym nienawiścią i fundamentalizmem nadała wymierne znaczenie pojęciom tolerancji i braterstwa. Gdy Jan Paweł II nazywa dzisiaj wojnę złem, dla którego nie ma uzasadnienia, to na tę jedną chwilę staje się studentem ariańskiej Akademii w Rakowie ... Zrozumienie trudnej prawdy o wygnaniu braci polskich jest współczesnym Polakom potrzebne do moralnego odrodzenia nie mniej niż wtedy, gdy w odruchu nienawiści niszczyli, to co mogło ich uratować... To z chrystiańskiego Rakowa, niczym z biblijnego Syjonu, wyszło niegdyś słowo IEUE o konieczności odnowy serc i umysłów (pisma chrystiańskie, List Pawła do Rzymian 12, 1-2), słowo o wolności sumienia i tolerancji (Johannis Crellii, Vindiciae Pro Religionis Libertate, Raków, 1632). To samo słowo powraca po wiekach do tego miejsca, do Polski, która zdaje się nie pamiętać o jednej ze swych najpiękniejszych kart historii. Powraca jako pytanie o prawdę. Powraca jako pytanie o polską tożsamość, która bez duchowości Braci Polskich, bez duchowości braci Żydów, bez duchowości polskiego protestantyzmu jest niepełna. Powraca pytaniem o to, czy Polacy potrafią sprostać wyzwaniom teraźniejszości, nie wchodząc w konflikt z zasadami wiecznego Prawa, nadanego ludziom przez Ojca Abrahama, Izaaka, Jakuba i Jezusa, nie dzieląc na dalekich i bliskich, a osąd zostawiając Temu, który chrzcić będzie Duchem IEUE i ogniem (pisma chrystiańskie, Ewangelia według Mateusza 3, 11)? W tym trudnym czasie moralnych wyborów w ciszy i zaufaniu jest nasza moc (zwoje Nevim, Księga Izajasza 30, 15) ponieważ "nie siłą i nie przemocą to wszystko się stanie, ale za sprawa Mojego Ducha" (zwoje Nevim, Księga Zachariasza 4, 6).