Kazania | Strona główna

Zekhut Notzrim


"Tora bowiem została nadana przez Mojżesza,
łaska zaś i prawda stała się przez Jehoszua, Mesjasza"

Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, Ewangelia Jana 1, 17



Tora została nadana Domowi Izraela za pośrednictwem Mojżesza. To mistyczne wydarzenie stało się fundamentem mozaizmu. Tora zawiera w sobie jednak kilka znaczeń. Tora to przymierze (hebr. brit). Tora to prawo (hebr. miszpat). Tora to słowa Boże-przykazania (hebr. devarim). Tora to prawda (hebr. emet). Tora to wreszcie łaska (hebr. hesed). Zwróćmy uwagę, że przymierze zawiera w sobie wszystkie te elementy. Przymierze samo w sobie jest wyrazem łaski Stwórcy. To On wprowadza porządek do wspólnoty, nadając jej prawa pisane (miszpatim) i uzdatniając swoje dzieci do słuchania wypowiadanych przez Niego słów (devarim). Czyżby jednak łaska i prawda stały się dostępne dopiero wraz z rozpoczęciem rabinackiej działalności przez Jehoszua, Mesjasza i to tylko dla notzrim, wybranych spośród żydowskiej społeczności, odłączonych i trzymanych pod strażą ducha JHVH ku świętości? Dlaczego ewangeliści podkreślili związek pomiędzy Torą, fundamentem mozaizmu, a jej głównymi elementami hesed oraz emet, które za sprawą Jehoszua stały się fundamentem chrystianizmu?





Wpływ nauczania Jehoszua na współczesnych Mu Żydów musiał być istotny, skoro o chrystiańskich zgromadzeniach Nazarejczyków i Ebionitów historyk Epifaniusz napisał: "Nazarejczycy nie różnią się w jakiś zasadniczy sposób od Żydów, skoro praktykują zwyczaj i doktrynę przepisaną przez żydowską Tore, oprócz tego, że wierzą w Mesjasza. Wierzą oni w zmartwychwstanie umarłych i w to, że wszechświat został stworzony przez Boga. Głoszą, że JHVH jest jeden, i że Jehoszua, Mesjasz, jest Jego synem. Są bardzo uczeni w języku hebrajskim. Czytają Tore ... Dlatego różnią się od Żydów i od chrześcijan; od tych pierwszych, ponieważ wierzą w Jehoszua, Mesjasza; od prawdziwych zaś chrześcijan, ponieważ w dalszym ciągu praktykują żydowskie rytuały, jak np: obrzezanie, szabat i inne." (Epifaniusz, Adversus haereses 29, 7, PG 41, 402). Świadectwo historyka potwierdza brat Jakub, starszy notzrim w Jeruszalaim. Zwraca on uwagę wizytującemu zbór Pawłowi, że chrystianizm jest ważnym nurtem w życiu religijnym tysięcy jerozolimskich Żydów: "Widzisz, bracie, ile to jest tysięcy Żydów, którzy uwierzyli [w zmartwychwstanie Jehoszua - przyp. Red., porównaj Dzieje Apostolskie 24, 21], a wszyscy gorliwie trzymają się Tory" (Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, Dzieje Apostolskie 21, 20)."A Słowo Boże rosło i poczet uczniów w Jeruszalaim bardzo się pomnażał, także znaczna liczba kapłanów Świątyni przyjmowała chrystiańską wiarę" (Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, Dzieje Apostolskie 6, 7). Ale czy tylko o samą działalność rabinacką Jehoszua tutaj chodzi?

 


W Domu Izraela, zarówno wśród chrystian jak i judaistów, od niepamiętnych czasów panowało przeświadczenie o istnieniu bezpośredniego związku pomiędzy przestrzeganiem zasad Tory, a przyjściem (sprowadzeniem) Mesjasza. Talmud jerozolimski w traktacie Taanit 1:1 przekazuje następujące świadectwo:

 

 

Ktoś woła do mnie z Seiru: "Strażniku, jaka to pora nocna? Strażniku, jaka to pora nocna?" (Nevim, Ks. Izajasza 21, 11)

Izraelici odpowiedzieli Izajaszowi: "O nasz Rabbi, Izajaszu! Cóż wyniknie dla nas z tej nocnej pory?"

Odparł im: "zaczekajcie aż będę w stanie pojąć sens zapytania"

Gdy powrócił do nich po rozmowie ze Strażnikiem Wieków, oświadczył im: "Strażnik Wieków mówi: nadejdzie poranek, lecz także noc. Jeżeli musicie pytać, to przyjdźcie znowu i pytajcie!" (Nevim, Ks. Izajasza 21, 12)

Odpowiedzieli mu: "Także noc?"

"Nie jest tak, jak sądzicie. Poranek nastanie dla sprawiedliwych i prawych, a noc dla złych. Poranek będzie dla Domu Izraela, a noc dla bałwochwalców".

Spytali zatem: "Kiedy to się stanie?"

"Kiedy tylko zechcecie i będziecie gotowi, Strażnik Wieków także tego będzie chciał"

"Cóż zatem stoi na przeszkodzie, aby tak się stało?" - spytali znowu

Odparł im: "Skrucha i pokora: Przyjdźcie znowu i pytajcie!" (Nevim, Ks. Izajasza 21, 12)

Rabin Aha w imieniu rabina Tanhuma syna rabina Hiyya mówi: "A jeśli Izrael okaże skruchę przez jeden dzień, z pewnością nadejdzie syn Dawida"

A jaka jest tego podstawa w Tanachu? "Obyście dziś Głos Jego usłyszeli" (Ketvim, Psalm 95, 7)

Rabin Levi powiedział: "Jeżeli Izrael przyjmie chociaż jeden szabat z błogosławieństwem, jak należy, z pewnością nadejdzie syn Dawida"

A jaka jest tego podstawa w Tanachu? Mojżesz powiedział: "Zjedzcie to dzisiaj ponieważ dzisiaj jest szabat JHVH; dzisiaj nie znajdziecie tego na polu" (Tora, Szemot, II Ks. Mojżeszowa 16, 25)

Bo tak mówi Wszechmocny, JHVH, Święty Domu Izraela: jeżeli się nawrócicie i zachowacie spokój, będziecie zbawieni, w ciszy i w zaufaniu będzie wasza moc; lecz wy nie chcieliście" (Nevim, Ks. Izajasza 30, 15)

 

 

Talmudyczny fragment poucza, że rozwój wydarzeń, w tym przyjście Mesjasza, zależy w dużej mierze od postawy Domu Izraela i od jego moralnego stanu.

 


Król Wieków rozwija przed nami dwie niezależne płaszczyzny: prawa i łaski. Grzech jest spontanicznym i dobrowolnym złamaniem reguł Tory (Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, I List Jana 3, 4). Jego praprzyczyna tkwi w zwichniętej równowadze duchowej pomiędzy siłami dobra, a siłami zła (jetzer ha-tov oraz jetzer ha-ra). Przejawia się buntem i arogancją wobec Stwórcy i bliźniego. Tora zaś zawiera spisane prawa i wolę Stwórcy względem człowieka. Z tymi prawami mogą się wszyscy zapoznać. Prawo stanowi układ odniesienia, normę sprawiedliwości, według której można rozpoznać zło, odwrócić się od niego i zwrócić ku Bogu. Ale Prawo, wskazując na zło, nie likwiduje jego konsekwencji. Nie można częstokroć o własnych siłach, bez pomocy z zewnątrz przełamać duchowych barier i samodzielnie przywrócić duchowej równowagi. Potrzebna jest łaska czyli takie działanie ze strony JHVH, które wykracza poza ramy Jego obowiązku nakreślonego w Torze! Bez Jego łaski człowiek, który upadł, samodzielnie się nie podniesie. Nie podniesie się także bez pomocy bliźnich. Boża pedagogika sprowadza się tutaj do takiego działania, aby Jego duchowe dzieci, stały się prawdziwie "na Jego obraz i na Jego podobieństwo". Aby, podobnie jak On, potrafiły spontanicznie wychodzić poza sztywno ustalone reguły Prawa Bożego, aby były wrażliwe i kochały Go oraz bliźnich całym sercem i ze wszystkich sił. Dokładnie tak, jak On nas.



Przywrócenie równowagi wymaga ze strony grzesznika zdobycia się na spontaniczne akty miłości wobec Stwórcy i wobec bliźnich, akty wykraczające poza ramy obowiązku zakreślonego przez Torę. Aby mogło dojść do aż tak radykalnej przemiany wewnętrznej zbuntowanego człowieka, niezbędna jest także wielka pokory, zaprzeczenie buntu i arogancji. I dlatego pokora, stan zekhut, określany jest mianem początku poznania JHVH. Od starożytności uważano w środowisku żydowskim, że tylko tacy dostępują usprawiedliwienia i odkupienia bo "Haszem się pysznym przeciwstawia, a pokornym łaskę daje" (Ketvim, Ks. Hioba 22, 29; Ks. Przypowieści Salomona 3, 31-35, Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, Ewangelia według Mateusza 23, 12, List Jakuba 4, 6-7). Takie zrozumienie, to wynik lekcji udzielanych Domowi Izraela przez Haszem w ciągu 40 lat wędrówki przez pustkowia i późniejszych katastrof Narodu. Wynika z nich, że czego nie można osiągnąć, kierując się rozumem, o własnych siłach, wymuszając bieg wydarzeń, to można zdobyć znacznie prościej, poddając się spontanicznie i dobrowolnie Bogu.



Ale zrozumienie prawdy o sobie samym osiągają wyłącznie ci, wobec których Stwórca zsyła rozmaite doświadczenia, a jeśli trzeba, to i smaga, aby ukierunkować ich myślenie i dopomóc wsłuchać się w Głos Boży. I chociaż wydaje się to paradoksalne, taka edukacja i prowadzenie jest właśnie przejawem niezwykłej łaski! Bo wtedy, w ludzkich słabościach, okazuje się jak silne jest działanie ducha Mesjasza (Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, II List Pawła do Koryntian 13, 3-5). Haszem pomaga tym, którzy chcą, aby im pomagać oraz którzy czynią wysiłek, aby samemu sobie dopomóc i przemienić się. Ci, w których sercach nie znaleziono buntu przeciwko Bogu i Jego Prawu. Ci, mający pokorę porównywalną z tą, jaką miały kobiety podążające do grobu Jehoszua, które "powróciwszy przygotowały wonności i maści. Przez szabat zaś odpoczywały według przykazania" (Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, Ewangelia według Łukasza 23, 56). Haszem wychowuje swoje dzieci w ten sposób, że poprzez liczne sytuacje dnia codziennego pozwala im oglądać własne lustrzane odbicia: gdy jesteśmy pokorni, odpowiada łaską i błogosławieństwem, gdy usiłujemy natarczywie żądać czegokolwiek, łaska jest cofana. Judaiści po dziś dzień mają świadomość faktu, że II Świątynia została zniszczona na skutek popełnionego przez nich grzechu arogancji i pychy. Ale wiedzą, że łaska powróci, gdy bunt w sercach wygaśnie, gdy dobrowolnie i spontanicznie, bez ponaglania ze strony Niebios, poddadzą się Bożej woli - "... lecz wy nie chcieliście" (Nevim, Ks. Izajasza 30, 15).



Na teraz Boże prowadzenie Izraela sprowadza się do wpojenia wybranemu ludowi, że "w ciszy i zaufaniu jest twoja moc" (Nevim, Ks. Izajasza 30, 15) oraz, że "nie siłą i przemocą to wszystko się stanie, ale za sprawą Mojego ducha" (Nevim, Ks. Zachariasza 4, 6). Nagrodą za pokorę i wytrwałość będzie przyjście Mesjasza. Tym razem nie w roli Odkupiciela, ale w roli Sędziego i Nauczyciela Prawa. JHVH tak przemawia do Domu Izraela: "Oto ja sam rozsądzę między owcami tłustymi, a owcami chudymi. Ponieważ odepchnęliście wszystkie słabe bokiem i plecami i odtrąciliście je swoimi rogami, aż wypchnęliście je na zewnątrz, dlatego wyratuje moją trzodę i już nie będzie łupem. Rozsądzę między owcą, a owcą. Ustanowię nad nimi jednego pasterza, mojego sługę Dawida, i będzie je pasł; będzie je pasł i będzie ich pasterzem. A ja, JHVH, będę ich Elochim, a mój sługa Dawid będzie księciem wśród nich - Ja, JHVH, to powiedziałem. Zawrę z nimi przymierze pokoju ... i złożę na nich i na otoczenie Mojego wzgórza błogosławieństwo (Nevim, Ks. Ezechiela 34, 20-26).



Głos Wiekuistego rozbrzmiewa z Dekalogu, rozbrzmiewa w tekście Tory i w przyrodzie. Słyszeli Go prorocy, słyszeli apostołowie, nieustannie słyszy wielu ludzi. W szczególności rozbrzmiewa On również poprzez Mesjasza, Jehoszua: "JHVH wielokrotnie i różnymi sposobami przemawiał do ojców naszych, ostatnio zaś przemówił przez syna"(Brit HaDasza, List do Hebrajczyków 1, 1-3). Chrystianizm wszystkich notzrim posiada zaledwie jeden dogmat: JHVH, niech będzie błogosławiony, jest tylko jeden, bez względu na nieskończoną liczbę swoich manifestacji, swój charakter i wolę objawia w Torze, a jedynym sposobem na uzyskanie Jego łaski i błogosławieństwa jest postawa zekhut - pokora, spokój i zaufanie, bez względu na zewnętrzne okoliczności.


Hebrajskim odpowiednikiem słowa objawienie jest hitgalut, zaś słowa objawiać jest legalot. Ale określenia te nie są używane, gdy mowa o nadaniu Tory do rąk Mojżesza lub w przypadku proroctwa wypowiadanego za pośrednictwem proroka. Określenia te używane są jedynie w odniesieniu do spraw pospolitych, takich jak przestępstwa na tle wyuzdania seksualnego (porównaj z hebrajskim oryginałem Vaikra, III Księga Mojżeszowa 18, 6-18). Zawsze, ilekroć Haszem zwraca się do Mojżesza, aby mu coś objawić, użyty zostaje czasownik powiedział, (porównaj Szemot, II Ks. Mojżeszowa 20, 1). Objawienie, to coś więcej niż działanie tajemniczych sił zewnętrznych na człowieka. Objawienie to silny, wewnętrzny duchowy związek pomiędzy wybranym i umiłowanym, a Stwórcą. To dialog, rozmowa i uważne wsłuchiwanie się: ...vejamer Adonaj...

Wilhelm Niemann


©Bracia Polscy
http://bracia.racjonalista.pl

początek strony | strona główna | odkrycie i opisanie | historia | galeria
wizyt:
06.06.2005 r.