Mozaizm, chrystianizm i judaizm

Avraham był wolnym człowiekiem, ojcem mesjanicznej wiary. Nie dysponował pismami, w oparciu o które mógłby się uczyć wypełniania zasad Bożego życia. Avraham spełniał wolę JHVH słysząc Jego głos i rozmawiając z Nim w mistyczny sposób. Podejmował ważne, niejednokrotnie dramatyczne decyzje życiowe (Tora, Bereszit, I Księga Mojżeszowa 22), kierując się wyłącznie posłuszeństwem i bojaźnią przed Stwórcą. JHVH był nie tylko jego Bogiem, ale także Bogiem jego spadkobierców Itzchaaka i Jakova.

Mozaizm był religią Mojżesza, Aarona, Dawida i Jehoszua. Mozaizm dysponował już spisaną Torą, którą pierwotnie głoszono zapewne, przynajmniej częściowo, w opowieściach. Mozaizm miał swoje materialne miejsce kultu zlokalizowane w konkretnej przestrzeni (Tora, Szemot, II Księga Mojżeszowa 40 oraz Devarim, V Księga Mojżeszowa 12, 11). Wszechmogący, niech będzie błogosławione Jego święte Imię, obiecał, że będzie błogosławił Domowi Izraela, jeżeli ten okaże się wierny w spełnianiu przykazań i ustaw oraz będzie postępował w szczerości serca i prawości. W przeciwnym wypadku przybytek miał zostać zburzony i usunięty sprzed oblicza Pańskiego (Ketvim, I Księga Królewska 9, 3-9).

Chrystianizm wyłonił się z mozaizmu tuż przed zburzeniem II Świątyni, około roku 30 ery Mesjasza, w szkole rabinackiej Jehoszua ben Josef, złośliwie przezwanego przez peruszim (faryzeuszy) Jeszu ha-Notzer. Uczniowie Jehoszua wcale nie nazywali się chrześcijanami, jak sugerują niepoprawne katolickie i protestanckie przekłady (Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, Dzieje Apostolskie 11, 26). Uczniowie zgromadzeni wokół szkoły Jehoszua nazywali się notzrim, to znaczy odłączonymi od bezbożnego świata i trzymanymi pod strażą ducha JHVH ku świętości. Pojawienie się takiej grupy osób po raz pierwszy zapowiada bowiem prorok Izajasz: "... to za mało, że jesteś mi sługą, aby podźwignąć plemiona Jakuba i przywrócić notzrim wsród synów Izraela, więc ustanowiłem ciebie światłością pogan, aby moje zbawienie sięgało krańców ziemi" (Nevim, Ksiega Izajasza 49, 6).

Istotę chrystianizmu najlepiej oddają zaś słowa proroka Jeremiasza: "... gdyż nic nie powiedziałem waszym ojcom, gdy ich wyprowadzałem z eretz mitzraim, ziemi ciemności i niewiedzy, nic też im nie nakazałem w sprawie całopaleń i ofiar krwawych, lecz tylko to przykazanie dałem im, mówiąc: słuchajcie mojego Głosu, a ja będę waszym Bogiem, wy zaś będziecie moim ludem..." (Nevim, Ks. Jeremiasza 7, 22-23).

W podobnym nurcie utrzymane są słowa wypowiedziane za pośrednictwem proroka Izajasza: "...a chociaż JHVH dał wam chleb niedoli i wodę ucisku, to jednak nie będzie się już ukrywał twój nauczyciel i twoje oczy będą oglądać twojego nauczyciela. A gdy będziecie chcieli iść w prawo albo w lewo, twoje uszu usłyszą słowo odzywające się do ciebie z tylu: To jest droga którą macie chodzić!" (Nevim, Ks. Izajasza 30, 19-20).

Sześćdziesiąt lat później, około roku 90 ery Mesjasza, na gruzach II świątyni, duchowym i ideologicznym centrum mozaizmu, w Akademii rabinackiej w Javne, wyłoniła się wspólnota religijna znana dziś pod nazwą judaizmu. Judaizm to reakcja peruszim na druzgocącą klęskę w wojnie z Rzymem oraz zniszczenie głównego ośrodka kultu. To próba kontynuacji praktyk religijnych po zniknięciu z powierzchni ziemi szeregu obiektów niezbędnych do kontynuacji kultu świątynnego. Judaizm stanowi również nurt mesjanistyczny. Jest to jednak nurt, u podłoża którego znajduje się bunt przeciwko JHVH, a świadczą o tym liczne zapisy talmudyczne. Nurt ten ciągle szuka własnej drogi do Króla Wieków. Jak pisał brat nasz Paweł: "... mają oni gorliwość dla JHVH, ale gorliwość nierozsądną" (szukają bowiem usprawiedliwienia tam, gdzie go nie ma i usiłując ustanowić własne) (Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, List Pawła do Rzymian 10, 1-3).

Judaizm od początku był kręgiem kulturowym nastawionym nacjonalistycznie, zasadniczo zamkniętym dla nie-żydow. Można było wprawdzie zawsze przejść konwersję na judaizm i teoretycznie zostać pełnoprawnym żydem. W praktyce jednak osoba, która nie urodziła się i nie wychowała w rodzinie żydowskich judaistów nie jest w stanie nabyć cech kulturowych, w tym władać językiem hebrajskim w sposób typowy i reprezentatywny dla judaizmu. Z perspektywy chrystiańskiej wiary rzec by można, że wybór dokonany palcem Bożym przy narodzinach człowieka jest nieodwracalny. Kto się żydem-judaistą nie urodził, nigdy nim w pełni nie będzie. Podobnie zresztą jak wybór chrystiańskiej Drogi i zdolność słyszenia owego Głosu, który rozlega się z tyłu: To jest droga, którą macie chodzić! - to również nieodwracalny wybór dokonany palcem Bożym i duchowa pieczęć nie do podrobienia.

Dla nas chrystian judaiści są braćmi, z którymi, jak Jakub z Ezawem, dialog jest bardzo trudny, ale możliwy, bez prób konwersji, ze zrozumieniem, że wybory Boże są wprawdzie nieodwracalne, ale nie gniewa się On na wieki i okazuje łaskę tym wszystkim, którzy podchodzą do Niego w szczerości, z pokora i bojaźnią. Zadawniony spór żydów-judaistów z JHVH zainicjowany w czasach Jehoszua to dla nas chrystian, zydów i nie-żydów, wielka tajemnica. Mamy do niej podchodzić z szacunkiem i zrozumieniem, wierząc, że kiedyś JHVH przyprowadzi znaczną ich część ponownie do Domu Izraela (Nevim, Księga Ezechiela 37, Księga Zachariasza 12, 13 i 14 oraz Księga Malachiasza 3, 18-22). Dla judaistów jesteśmy starszymi braćmi w mesjanistycznej wierze.

W odróżnieniu od judaizmu, chrystianizm był zawsze otwarty na nie-żydow (dlatego został szybko wchłonięty przez pogaństwo, które zaczęło uzurpować sobie prawo do posiadania jedynej prawdy. Nie znaczy to jednak, że nie ma na świecie zborów chrystiańskich i monoteistycznych, które opierałyby się na dwóch filarach, na Torze i na Mesjaszu (Hebrajskie Pisma Chrystiańskie, Ewangelia według Jana 1, 17). Linia programowa zarysowana przez Szymona Budnego, arianina, wydaje dziś dobre owoce przyjaźni i porozumienia. W ten sposób Jednota Braci Polskich dołącza do światowej rodziny mesjanicznych wspólnot. Judaizm nie ma wierniejszych sprzymierzeńców aniżeli my, chrystianie (notzrim), ponieważ rozumiemy powody ich wielkiego upadku i ucieczki, a serca nasze są dla nich szeroko otwarte. Wszak są współgospodarzami tego samego Domu Izraela (Nevim, Księga Izajasza 56, 1-8). Im też zawdzięczamy przeniesienie przez wieki Tory i zachowanie języka hebrajskiego, bogaty zbiór piśmiennictwa w postaci Talmudów oraz niezwykły mistycyzm Kabbala.

Pokój Boży nad Izraelem! Szalom!